این یک ویروس جدید نیست. یک بیماری زنوتیک یا مشترک بین انسان ها و حیوانات است که اولین بار در سال ۱۹۵۸ کشف شد. اولین مورد انسانی هم در سال ۱۹۷۰ در کونگو گزارش شد. حتی واکسن هم برای آن وجود دارد. آنچه که در مورد آن جدید است، شیوع رو به رشد آن تا این حد در چندین کشور در چندین قاره و شاید روش انتقال آن است. در گذشته، مواردی از این بیماری بیشتر در کشورهای آفریقایی دیده می‌شده است و این اولین باری است که با این وسعت در اروپا دیده می‌شود. ریسک بالقوه انتقال از انسان به حیوان در اروپا وجود دارد. در این مورد باید محتاط بود و از انتقال ویروس به حیات وحش باید جلوگیری کرد.
قبلا هم شیوع این بیماری در سال ۲۰۰۳ در آمریکا دیده شده است (۷۱ مورد در ارتباط با سگهای خانگی آلوده شده احتمالا به علت تماس با برخی جوندگان از کشور غنا). اما در حال حاضر نگرانی اصلی این است که موارد غیر مرتبط به مسافرت در اروپا دیده شده و این یعنی می‌تواند احتمالا رنجیره ای از انتقال این بیماری در جامعه (community transmission) وجود داشته باشد. اکثر موارد گزارش شده تاکنون، بستری نشده‌اند و تا به حال هیچ مرگی گزارش نشده است. این یک یافته اطمینان بخش است و مشخصا فعلا قضاوت در مورد کشندگی زود است و باید احتیاط بیشتری در تفسیر داده‌های موجود داشته باشیم.
ارزیابی خطر (risk assessment) بیماری آبله میمونی:
آبله میمونی به راحتی بین افراد منتقل نمی‌شود و گسترش پیدا نمی‌کند. انتقال از انسان به انسان، با تماس نزدیک و از طریق ضایعات پوستی روی بدن فرد آلوده صورت می‌گیرد. ویروس از طریق دراپلتهای تنفسی در تماس صورت به صورت و طولانی مدت (بویژه در بین افراد یک خانه) منتقل می‌شود. انتقال ممکن است از طریق تماس با مایعات بدن فرد آلوده و یا اشیای آلوده به ویروس مثل لباس هم صورت بگیرد. همچنین احتمال انتقال از طریق تماس جنسی با توجه به گزارش تعداد زیادی از بیماری در بین مردان همجنسگرا مطرح شده است. روش انتقال از طریق تماس جنسی قبلا یک بار در ۲۰۱۷ از نیجریه توصیف شده است.
اگر چه اکثر مبتلایان به آبله میمون در وضعیت فعلی، بیماری خفیف داشته‌اند، اما این ویروس می‌تواند در برخی افراد بیماری شدید ایجاد کند (کودکان، خانمهای باردار و افراد با نقص ایمنی). خطر کلی در اروپا برای افراد با شریک جنسی متعدد متوسط و برای بقیه کم ارزیابی شده است.
دوره کمون معمولا بین ۶ تا ۱۳ روز است اما می‌تواند بین ۵ تا ۲۱ روز هم باشد. بیماری هم که معمولا بین دو تا چهار هفته طول می‌کشد، با تب، درد عضلانی و خستگی و سردرد شروع می‌شود. بعد از حدود سه روز از این علائم ابتدایی، راش های ماکولوپاپولر پدیدار می‌شوند که از مرکز به سمت محیط و از محلی که در ابتدا عفونی شده شروع می‌شوند. سپس به سرعت به بقیه قسمتها گسترش پیدا می‌کند. درگیری کف دست و‌پا کریکتریستیک بیماری است. راش ها معمولا در ادامه به شکل وزیکول و پوسچول در می‌آیند. راش ها معمولا در مرکز فرورفته هستند و شدیدا خارش دار هستند. علامت مهم دیگر وجود لنفادنوپاتی است که می‌تواند قبل یا همزمان با راش ها دیده شود. هر چند شروع دوره انتقال را از زمان پدیدار شدن راش ها می‌دانند اما گفته شده شاید در زمان علائم ابتدایی هم انتقال رخ دهد.
درمان عمدتا علامتی و حمایتی (شامل پیشگیری و درمان عفونت باکتریایی ثانویه) است. واکسن آبله حتی می‌تواند برای پیشگیری بعد از مواجهه در آبله میمونی در افراد با تماس نزدیک و ریسک ابتلای شدید شد به بیماری استفاده شود. مطالعات قبلی تاثیرگذاری واکسن آبله برای آبله میمونی را تا ۸۵٪ برآورد کرده بوده اند. محافظت در طول زمان کاهش پیدا می‌کند اما مطالعات نشان داده اند اثر محافظتی آن تا حداقل ۲۰ سال می‌تواند باقی بماند. شاید محافظت مادام العمر در برابر بیماری شدید ایجاد کنند (از طریق ایمنی سلولی). درمانهای ضد ویروسی خاصی (Tecovirimat) هم برای بیماری وجود دارد.
افراد مبتلا باید تا زمان بر طرف شدن تمام راشهای پوستی ایزوله شوند. از فعالیت جنسی و تماس با افراد نقص‌ایمنی و حیوانات خانگی هم خود داری شود. اکثر مبتلایان می‌توانند با درمان حمایتی در خانه بمانند. افراد با تماس نزدیک با مبتلایان، باید تا ۲۱ روز بعد از آخرین تماس، خود را از نظر بروز علائم تحت نظر و مانیتور داشته باشند. این افراد در طول این مدت نباید اهدای خون و عضو داشته باشند. پرسنل بهداشتی درمانی هم در زمان اسکرین افراد مشکوک یا درمان افراد مبتلا باید وسایل محافظت شخصی مناسب (از جمله رسپتور FFP2) داشته باشند.
پاسخ به چند سوال مهم در مورد آبله ی میمونی را در متن ذیل مرور می کنیم:
آیا ویروس نسبت به قبل مسری تر شده است؟
یکی از نگرانی ها این است که با وجود افزایش تعداد موارد ابتلا، آیا این یک شکل جدید و مسری تر از ویروس آبله ی میمونی است یا خیر؟ در پاسخ به این سوال، بررسی ژنوم یک مورد از این ویروس در بلژیک، مشابه بودن سکانس ژنتیکی آن با موردی دیگری از این ویروس در سال ۲۰۱۸ در بریتانیا را نشان می‌دهد. خوشبختانه این داده اولیه فعلی از فرضیه‌ی مسری تر شدن ویروس و یا تکامل آن در جهت مسری تر شدن حمایت نمی‌کند. اگر چه فعلا سوالاتی در مورد نمونه بلژیک مطرح است و برای قضاوت نهایی زود است. همچنین این عمل سکانسینگ فعلا ادامه دارد و نمی‌توان جهش های تسریع کننده سرایت پذیری را به صورت کامل رد کرد.
حالا اگرهنوز سرایت پذیری بیشتر نشده است، پس چرا افزایش موارد ابتلا را شاهد هستیم؟
خوشه‌ای از موارد ابتلا شامل مردان همجنسگرا بوده است و این سوالاتی را در مورد یک روش انتقال جدید برای این ویروس به وجود می‌آورد. اما روش انتقال اصلی برای این ویروس، تماس نزدیک طولانی مدت است. به هر صورت نباید از این بیماری به عنوان بیماری مختص مردان همجنسگرا یاد کنیم و استیگما و انگ زدن، جایی در پاسخ به یک افزایش وقوع بیماری ندارد. داده های قبلی ما نشان می‌دهند که این بیماری می‌تواند به خوبی در بین افراد یک خانه منتقل شود و نرخ حمله ثانویه در افراد غیر واکسینه ۹٪ است. پس بیماری مختص افراد همجنسگرا نیست و تماس نزدیک و طولانی مدت مهم است. راه انتقال از شخص به شخص از طریق دراپلت های تنفسی و تماس مستقیم با ضایعات پوستی است. هر چند در محیط آزمایشگاهی، باقی ماندن در محیط در آئروسل هم دیده شده است. (استفاده از ماسک)
دوره کمون بیماری:
در مورد دوره کمون یا نهفتگی، هنوز لازم است موارد جدید دیده شده از این بیماری بررسی شوند. اما با توجه به سابقه آن باید گفت این بیماری دوره کمون طولانی طولانی دارد (تقریبا ۱۲ روز) و احتمالا مواردی که در حال حاضر می‌بینیم مربوط به یک رویداد و یا رویدادهایی است که چند هفته قبل رخ داده است.
علائم بیماری:
این بیماری در ابتدا خود را با تب و لرز نشان می‌دهد و بعد راش های پوستی و غدد لنفاوی متورم شده دیده می‌شود. راش ها در ابتدا به صورت ماکولوپاپولر هستند و تمایل به درگیری کف دست و پا وجود دارد (مشابه سیفلیس). در صورت، پاها و اندام تناسلی هم ممکن است دیده شود. راش های پوستی سپس به شکل تاولی و پوسچولی یا همان vesicular-pustular در می آیند و در طی ۳ الی ۴ هفته بهبود پیدا می‌کنند و بر طرف می‌شوند. ممکن است سردرد، درد عضلانی، تهوع و استفراغ و خستگی دیده شود.
دوره سرایت:
از زمان پدیدار شدن راش ها تا پایان دوره‌ی بیماری (بر طرف شدن همه‌ی راش ها)، این ویروس می‌تواند سرایت پذیری داشته باشد.
عوارض:
بیماری ممکن است منجر به نومونی، عفونت پوستی باکتریایی، انسفالیت و تونسیلیت شود. مرگ و میر در موارد دیده شده در آفریقا تا ۱۱ درصد هم بوده ولی در آمریکا صفر درصد بوده است.
درمان:
درمان ثابت شده ای ندارد و معمولا درمان علامتی صورت می‌گیرد و بیماری خود محدود شونده است و مواردی مثل cidofovir (برای CMV)، tecovirimat و brincidofovir(برای آبله) شاید تاثیرگذار باشد.
واکسن:
گفته شده افرادی که قبلا برای آبله واکسیناسیون داشته‌اند، درجاتی از محافظت در برابر آبله میمونی را هم دارند. اما ما واقعا نمی‌دانیم که این واکسن چه میزان محافظت برای افرادی که پنجاه تا شصت سال پیش برای آبله واکسینه شده‌اند، فراهم می‌کند. گفته می‌شود این بیماری از آبله سرایت پذیری کمتری دارد. شاید واکسیناسیون پرسنل بهداشتی درمانی با واکسن آبله ایده خوبی باشد که حتی تا ۴ روز بعد از مواجهه هم می‌توان واکسیناسیون را انجام داد. واکسیناسیون با این واکسن آبله، از ۱۹۷۲ در آمریکا و کانادا متوقف شده است. (در ۱۹۸۰ بهداشت جهانی ریشه کنی آبله را اعلام کرد، هر چند نمونه ویروس در آزمایشگاههای روسیه و آمریکا وجود دارد). ممکن است افراد هنوز از واکسیناسیون قبلی ایمنی داشته باشند. واکسن آن حاوی ویروس‌زنده است که ممکن است در افراد با نقص ایمنی منجر به عفونت شود. همچنین می‌تواند منجر به ضایعات پوستی در افراد با سابقه بیماری پوستی و همچنین میوکاردیت شود. واکسن غیر قابل تکثیری هم برای آبله (و ابله میمونی) با نام JYNNEOS وجود دارد که برای افراد با نقص ایمنی و همچنین افراد با بیماری پوستی ایمن و مناسب است.
پیش بینی:
در حال حاضر این بزرگترین شیوع از این بیماری در خارج از آفریقا می‌باشد و احتمالا موارد بیشتری نیز در آینده از آن خواهیم دید. نگرانی ما لزوما مشاهده یک همه گیری مشابه کووید-۱۹ یا آنفولانزا نیست، اما به خصوص اگر اقدامات بهداشت و سلامت عمومی با تاخیر مواجه شود، یک اپیدمی رو به رشد از این بیماری خواهیم داشت. وجود علائم آشکار این بیماری و این که انتقال پس از بروز علائم رخ می‌دهد (یعنی انتقال از فرد بدون علامت نداریم)، وجود مطالعات قبلی از این بیماری و همین طور محافظت نسبی با واکسن آبله، کنترل راحت تر بیماری را نشان می‌دهد.
انتقال فقط بعد از بروز علائم رخ می‌دهد. همین می‌تواند به ردیابی موثرتر و راحت تر کمک کند. با توجه به این که تا چند روز بعد از مواجهه هم می‌توان واکسیناسیون را انجام داد، با واکسیناسیون به موقع افراد در تماس با فرد مبتلا می‌توان حلقه ای از ایمنی در اطرف فرد مبتلا ایجاد کرد و همراه با ایزولاسیون می‌توان به کنترل بیماری کمک کرد.
منبع: مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های اروپا
https://www.science.org/content/article/monkeypox-outbreak-questions-intensify-cases-soar
