نظریات مختلف، هوش را به اشکال گوناگونی تعریف کردهاند اما به نظر میرسد این تعریف از هوش، معقولتر و جامعتر باشد: هوش توانایی حل مسئله و یادگیری و کاربرد دانش و مهارتها برای سازگاری و انطباق با محیط میباشد.
قبلا هوش به عنوان یک توانایی کلی محسوب میشد اما امروزه بسیاری از متخصصان معتقدند که هوش یک توانایی چند بعدی است و مهارتها و ابعاد گوناگونی را در برمیگیرد. یکی از این متخصصان، ریموند کتل میباشد که هوش را در دو نوع سیّال و متبلور تعریف میکند. هوش سیال، ظرفیت عقلانی وراثتی ما برای حل مسئله است (بدین صورت که ما چقدر قدرت درک و حل مسئله و به عبارتی سازگاری با شرایطی را داریم که اولین بار است با آن مواجه میشویم) که در نوجوانی به اوج میرسد و پس از آن رو به افول میرود. این قابلیت مستقل از یادگیری، تجربه و آموزش در نظر گرفته میشود.
هوش متبلور وابسته به تجارت و اندوختههای ماست و شامل استفاده از دانشها و شناختهای قبلی در حل مسئله میباشد. به همین دلیل با بالا رفتن سن و اندوختن دانش و درک جدید، قویتر میشود. لذا آموزش و غنیسازی محیط و مواجههای مکرر با محرکها و موقعیتهای گوناگون میتواند باعث افزایش قابلیت های هوش متبلور شود.
نظریه کتل درباره هوش میتواند تاثیر آموزش و غنی بودن محیط را برافزایش توانایی های هوشی نشان دهد. البته باید توجه داشت که به نظر اکثر محققان، ظرفیت اصلی هوش افراد مشخص و ثابت است و آموزش میتواند کمک کند که به سقف ظرفیت عقلانی خود نزدیک شویم و از توانایی های خود حداکثر استفاده را ببریم.
در ادامه به چند آزمون هوش پرکاربرد اشاره میکنیم:
آزمون هوش وکسلر(نسخه کودکان و بزرگسالان): یک آزمون فردی است و اجرای آن به دقت و تجربه قابل ملاحظهای نیاز دارد. آزمون وکسلر نمره هوش کلامی، عملی و کلی را به شما میدهد. در آزمون وکسلر، متوسط بهره هوشی 100 در نظر گرفته شده است.
آزمون هوش استنفورد-بینه: از بسیاری از جهات مشابه آزمون وکسلر است و برای افراد 2ساله تا بزرگسال کاربرد دارد.
تست هوش چندگانه گاردنر: تست هوش 8 گانه گاردنر، یک آزمون مداد-کاغذی است که اجرای آن نسبت به آزمونهای دیگر سادهتر است. دارای 80 سوال میباشد که هرکدام از هوشهای 8گانه زیر، 10 سوال را دربرمیگرد و نمره بالاتر در هرکدام از آنها نشاندهنده توانایی و قابلیت بالاتر شما در آن زمینه میباشد.
1- هوش کلامی- زبانی: حساسیت نسبت به صداها، معانی کلمات و کارکردهای زبان.
2- هوش منطقی-ریاضی: توانایی درک پدیده های دیداری و تصویر سازی ذهنی.
4- هوش موسیقیایی: توانایی تولید موسیقی و درک آن.
5- هوش جنبشی-حرکتی: توانایی استفاده ماهرانه از بدن برای مقاصد نمایشی.
6- هوش درون فردی: توانایی تشخیص احساسهای درونی و آگاهی از تواناییها، ضعفها و…
7- هوش میان فردی: توانایی شناسایی و درک احساسات و مقاصد دیگران.
8- هوش طبیعت گرا: توانایی درک و دقت به مسائل محیطی و طبیعی.
منابع : کتاب رشد و شخصیت کودک . پاول هنری ماسن
کتاب روانشناسی رشد. لورا برک
آیا واقعا هوش به پدر و مادر بستگی دارد و افرادی که پدر و مادر باهوشتری دارند قطعا باهوشتر هستند؟ ممکنه در مورد هوش بچه ها که از پدر و مادرشون تاثیر گرفته اند یه توضیح کامل بدید