ایمنی جمعی (ایمنی گله ای، مصونیت جامعه، ایمنی جمعیت یا اجتماعی) نوعی محافظت غیرمستقیم از بیماریهای عفونی است و زمانی اتفاق میافتد که درصد زیادی از جمعیت در اثر عفونت، از طریق عفونتهای قبلی یا واکسن مصون شوند. از این طریق میتوان از افرادی که مصون نیستند، در مقابل بیماری حفاظت کرد. در جمعیتی که بخش اعظمی از افراد از مصونیت برخوردار هستند، چنین افرادی در انتشار بیماری سهمی ندارند و زنجیرههای انتشار عفونت مختل میشوند که این امر یا سبب توقف یا کند شدن شیوع بیماری میشود. هرچه نسبت افراد مصون در یک جامعه بیشتر باشد، احتمال تماس افراد غیر ایمن با فرد عفونی کمتر میشود و به محافظت افراد غیر مصون از عفونت کمک میکند.
افراد میتوانند با بهبودی از عفونت قبلی یا از طریق واکسیناسیون، مصون شوند. برخی از افراد به دلایل پزشکی مانند نقص ایمنی یا سرکوب سیستم ایمنی بدن نمیتوانند ایمن شوند و برای این گروه ایمنی جمعی یک روش مهم محافظت است. پس از رسیدن آستانه مشخص، ایمنی جمعی بتدریج یک بیماری را از بین میبرد. این حذف در صورت دستیابی به سراسر جهان ممکن است منجر به کاهش دائمی تعداد عفونتها به صفر شودکه در نهاست سبب ریشهکن شدن بیماری میشود. ایمنی جمعی ایجاد شده از طریق واکسیناسیون به ریشه کن کردن نهایی آبله در ۱۹۷۷، و به کاهش فراوانی سایر بیماریها کمک کردهاست. ایمنی جمعی در مورد همه بیماریها عمل نمیکند و فقط در مورد بیماریهای مسری، که در آنها انتقال از یک فرد به فرد دیگر است عمل میکند. به عنوان مثال کزاز، یک بیماری عفونی است اما مسری نیست، بنابراین ایمنی جمعی در مورد آن عمل نمیکند.
ایمنی جمعی به عنوان یک پدیده طبیعی در دهه ۱۹۳۰ شناخته شد که مشاهده شد بعد از اینکه تعداد قابل توجهی از کودکان از سرخک مصون شدند، تعداد عفونتهای جدید بهطور موقت، حتی در بین کودکان مستعدکاهش یافتهاست. واکسیناسیون دسته جمعی برای القای ایمنی جمعی از زمان رایج و در جلوگیری از شیوع بسیاری از بیماریهای عفونی موفقیتآمیز بودهاست. مخالفت با واکسیناسیون، ایمنی جمعی را به چالش کشیدهاست، و امکان دارد بیماریهای قابل پیشگیری در جوامعی که میزان واکسیناسیون ناکافی دارند همچنان ادامه داشته یا به آن بازگردند.
انسانها گلّه نیستند!
انتقاد شدید سازمان جهانی بهداشت از ایده «ایجاد ایمنی گله ای برای توقف چرخه شیوع کرونا»
دکتر رایان، مدیر امور اضطراری سازمان جهانی بهداشت، طی یک کنفرانس خبری از ایده «ایجاد ایمنی گله ای برای توقف چرخه شیوع کرونا» توسط برخی دولت ها شدیدا انتقاد کرده است. وی گفته است: ایده «ایجاد ایمنی گلهای» از علم دامپزشکی میآید، در شرایطی که سلامت کل، بر سلامت هر یک از حیوانات برتری دارد. اما باید گفت انسانها گله نیستند!
انتقاد این مقام سازمان جهانی بهداشت متوجه دولت هایی است که به گفته وی، به جای افزایش آزمایش موارد مشکوک، تصمیم دارند کورکورانه در مسیر این ایده گام بردارند. او تاکید کرد: این تصور که «کشورهایی که دست به اقدام سختکوشانه نمیزنند، بهطور معجزهآسایی به ایمنی دستهجمعی میرسند» بسیار خطرناک است. وی همچنین از پژوهشهای جدیدی سخن گفت که موضوع « بسیاری از موارد ابتلا به کووید – 19، خفیف و یا حتی غیر قابل رویت هستند» را زیر سوال برده و این تصور را کاملا برعکس می دانند؛ چرا که شمار کسانی که بهطور جدی به بیماری مبتلا میشوند و باید بستری شوند و تحت مراقبت باشند، زیاد است و سهلگیریها در کاهش محدودیتها، باید در کمال احتیاط انجام شود.