دوپامین، سروتونین، اکسی توسین و اندورفین مسئول چهارگانه تامین شادی در بدن هستند. در واقع آنها انتقال دهنده های عصبی در مغز هستند اما در اصلاح غیرعلمی به آنها هورمون های شادی آور می گویند.
اما آیا می شود بدن مان را حک کنیم و بدون نیاز به مصرف داروهای ضد افسردگی باعث ترشح این هورمون ها شویم؟
1- دوپامین
دوپامین دو کار انجام می دهد:
به ما انگیزه می دهد تا برای رسیدن به هدف ها و خواسته هایمان تلاش کنیم و هم اینکه وقتی به هدفمان رسیدیم حس عمیق لذت و شادی به ما می دهد.
کمبود دوپامین در مغز باعث می شود عزت نفس شخص کم باشد ،خودش را دست کم بگیرد و مادام کارهای امروز را به فردا بیفکند.
پژوهشی که روی موش ها انجام شده نشان می دهد موش هایی که میزان دوپامین در آنها کم است همیشه به دنبال یک راه آسان برای پیدا کردن غذا هستند ولی به غذای کم هم راضی هستند. موش هایی که میزان دوپامین در آنها بالاتر بود راه سخت تر را انتخاب می کردند و بیشتر تلاش می کردند تا دو برابر غذا بدست بیاورند.
یک راه برای ترشح دوپامین این است که هدف بزرگ تان را بشکنید و به چند هدف کوچک تقسیم کنید، در این صورت به جای اینکه مغزتان فقط موقع رسیدن به آن هدف اصلی بزرگ دوپامین ترشح کند هر وقت که یک قسمت از کار را تمام کردید و به یک پیروزی کوچک رسیدید دوپامین ترشح می کند؛ اما این راه حل در صورتی جواب می دهد که هر بار بعد از موفقیت های کوچک، جشن بگیرید مثلا: به رستوران مورد علاقه تان بروید.
معمولا بعد از رسیدن به هدف اصلی دوپامین زیادی ترشح می شود و بعد از آن ، این میزان به شدت افت می کند و کم می شود. برای همین حواس تان باشد قبل از اینکه به هدف فعلی تان برسید سعی کنید یک هدف جدید برای خودتان خلق کنید تا در این صورت هیچ وقت به صورت مداوم دوپامین در بدنتان قطع نشود.
2- سروتونین
سروتونین زمانی جریان پیدا می کند که شما احساس می کنید که فرد مهم یا تاثیر گذاری هستید. فعالیت های فرهنگی و کارهای گروهی باعث ترشح سروتونین می شود. حس تنهایی و افسردگی وقتی پیش میاد که میزان سروتونین بدن پایین است.برای همین بیشتر داروهای ضد افسردگی روی تولید سروتونین تمرکز دارند.
اما چه طور می شود بدون دارو، میزان سروتونین را بالا ببریم؟
آسان ترین راه آن، این است که ناهار یا قهوه مان را بیرون بخوریم، بیست دقیقه در هوای آزاد باشیم. اشعه فرابنفش آفتاب تولید ویتامین D را افزایش می دهد، هر چند بیش از حد قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش مضر است اما روزانه دریافت کمی از آن برای سلامتی و افزایش سطح سروتونین خوب است.
برای مغز ما دشوار است بین آنچه واقعیت است و آنچه تصور و خیال است تفاوت قائل شود، بنابراین اگر شما به دستاوردها و موفقیت های گذشته خود فکر کنید مغز شروع به دوباره زیست آن لحظه ها می کند. برای همین سروتونین را دوباره ترشح می کند. با همین منطق قدر دانی از بابت چیزهایی که از آن شاد هستید باعث افزایش میزان سروتونین در بدن می شود.
3- اکسی توسین
اکسی توسین باعث ایجاد صمیمیت، اعتماد، تقویت رابطه عاشقانه و دوستانه می شود.اکسی توسین هنگام تجربه اوج لذت جنسی، هم در مردان هم در زنان ، موقع زایمان و در دوران زایمان و شیردهی در مادران ترشح می شود.
اکسی توسین به هورمون عشق یا هورمون آغوش معروف است. دلیل اش هم این است که این انتقال دهنده عصبی با بغل کردن و نوازش کردن یک فرد هم ترشح می شود یکی از آسان ترین روش های ترشح اکسی توسین این است که به جای دست دادن همدیگر را بغل کنیم. بعضی از پزشکان معتقدند بغل کردن هشت نفر در روز سطح اکسی توسین خون را در بدن بالا نگه می دارد. هم چنین وقتی هدیه می گیریم میزان اکسی توسین ما افزایش پیدا می کند. بنابراین می شود با یک هدیه کوچک با مناسبت یا بی مناسبت، رابطه عاشقانه، دوستی یا کاری تان را تقویت کنید.
4- اندورفین
اندورفین در واکنش به درد شدید و تنش ترشح می شود و اضطراب را کم می کند.احتمالا سر مستی یک دونده یا نیرو تازه ایی که بعد از ورزش در شما ایجاد می شود را حس کردید. این حس به خاطر ترشح اندورفین است. اندورفین شبیه مورفین به عنوان مسکن و آرامبخش عمل می کند. علاوه بر ورزش ، خندیدن هم یکی از راه های تحریک ترشح اندورفین است. حتی انتظار خنده داشتن. مثلا: شرکت در برنامه کمدی یا دیدن یک فیلم خنده دار حتی اگر شما را هم نخنداند میزان اندورفین را افزایش می دهد.
حس شوخ طبی خودتان را تقویت کنید. پژوهش ها نشان داده که شکلات تلخ و خوراکی های با ادویه های تند می توانند باعث ترشح اندورفین در مغز شوند. رایحه وانیل و اسطخدوس هم همین اثر را دارند. برای همین اگر می خواهید سریع اندورفین بدنتان را بالا ببرید همشه کمی شکلات تلخ یا عصاره معطر روی کشو میزتان داشته باشید.
