بزرگ شدن پستان ها در مردان

منظور از ژنیکوماستی (Gynecomastia) افزایش میزان بافت غددی پستان در پسران یا مردان است که توسط عدم تعادل هورمونی بین استروژن و پروژسترون ایجاد می شود. این حالت می تواند فقط یکی از پستان ها یا گاهی هر دو پستان را به طور یکسان تحت تاثیر قرار دهد. به طور کلی ژنیکوماستی یک مشکل جدی نیست؛ اما ممکن است باعث ایجاد دشوار شدن شرایط برای برخی افراد شود. مردان و پسران با ژنیکوماستی گاهی درد در سینه ها را احساس می کنند و ممکن است احساس شرم و خجالت کنند. ژنیکوماستی می تواند خود به خود خوب شود؛ اما اگر پایدار باقی بماند، شاید جراحی یا درمان دارویی کمک کننده باشد.

ژنیکوماستی در 3 مرحله از زندگی مردان می تواند به دنبال تغییرات طبیعی در سطح هورمون ها رخ دهد؛ اگر چه سایر علل نیز می توانند موجب این قضیه شوند. این سه دوره عبارتند از: دوران نوزادی، بلوغ و پیری.

عوامل خطر برای بروز ژنیکوماستی:

علائم بالینی:

• تورم بافت پستان
• تندرنس پستان (یعنی پستان ها در لمس دردناک اند.)

علل ژنیکوماستی:

1) عدم تعادل هورمونی:

استروژن و تستوسترون از هورمون هایی هستند که در ایجاد صفات جنسی در زنان و مردان نقش دارند. تستوسترون در ایجاد صفات ثانویه ی جنسی در مردان، نظیر رویش مو و افزایش توده ی عضلانی دخیل است. استروژن هم صفات جنسی در زنان، مانند رشد پستان ها را کنترل می کند. بیشتر مردم فکر می کنند که استروژن فقط در زنان تولید می شود؛ اما باید گفت که در بدن مردان نیز به طور طبیعی به مقدار کمی تولید می شود. حال اگر میزان استروژن در بدن مردان خیلی بالا باشد و از تعادل خارج شود، می تواند سبب ژنیکوماستی شود. همچنین کاهش میزان هورمون تستوسترون در بدن یا مهار اثرات آن می تواند منجر به ژنیکوماستی شود.

• ژنیکوماستی در نوزادی: بیش از نیمی از نوزادان پسر با ژنیکوماستی متولد می شوند، که به علت اثر استروژن مادری است. عموما تورم پستان ها در این حالت 2 تا 3 هفته بعد از تولد از بین می رود.
• ژنیکوماستی در بلوغ: به علت تغییرات هورمونی، ژنیکوماستی در این دوران نیز رایج است. در بیشتر افراد تورم بافت پستان، بدون درمان در طی 6 ماه تا 2 سال بعد از بین خواهد رفت.
• ژنیکوماستی در بزرگسالان: بیشترین میزان شیوع آن در سنین 50 تا 69 سالگی رخ می دهد. حداقل 1 مرد از هر 4 مرد در این گروه سنی ژنیکوماستی را تجربه می کند.

2) برخی از داروها مانند:

• دارو های آنتی آندروژن که برای درمان بزرگی پروستات، سرطان پروستات یا شرایط دیگر مورد استفاده قرار می گیرند. مانند: فیناستراید، فلوتامید و اسپیرونولاکتون
• استروئیدهای آنابولیک که توسط پزشک در شرایط خاصی تجویز می شوند یا گاهی به طور غیر قانونی توسط ورزشکاران برای بدن سازی و افزایش عملکرد استفاده می شوند.
• داروهایی که برای درمان ایدز استفاده می شوند به ویژه Efavirenz که نسبت به ساید داروهای ایدز به میزان بیشتری سبب ژنیکوماستی می شود.
• دارو های ضد اضطراب مانند: دیازپام
• ضدافسردگی های سه حلقه ای
• آنتی بیوتیک ها
• داروهای زخم های گوارشی مانند: سایمتیدین
• برخی داروهای درمان سرطان
• داروهای بیماری قلبی مانند: دیگوکسین و بلوک کننده های کانال های کلسیمی
• متوکلوپرامید

3) مصرف برخی از مواد مانند:

• الکل
• ماری جوانا
• هروئین
• متادون
• آمفتامین هایی که برای درمان اختلالات بیش فعالی به کار می روند.

4) برخی از بیماری ها:

بیماری های مختلف نیز با اثر گذاشتن روی تعادل هورمون ها می توانند باعث ژنیکوماستی شوند؛ مانند:

• هایپوگنادیسم: شرایطی مانند سندرم کلاین فلتر یا نارسایی هیپوفیز که مانع از تولید تستوسترون به میزان طبیعی می شوند؛ می توانند با ژنیکوماستی همراه باشند.
• افزایش سن: تغییرات هورمونی که به طور طبیعی با افزایش سن رخ می دهد؛ می تواند باعث ژنیکوماستی شود. یه ویژه در مردانی که وزنشان خیلی بالاست.
• تومورها: مانند آن دسته از تومورهایی که بیضه  ها، غدد آدرنال (غده ی فوق کلیه) و هیپوفیز را درگیر می کنند؛ می توانند هورمون هایی تولید کنند که تعادل هورمون های زنانه و مردانه را مختل کنند.
• هایپرتیروئیدیسم (پرکاری غده ی تیروئید): در این حالت غده ی تیروئید میزان زیادی هورمون تیروکسین تولید می کند.
• نارسایی کلیه: حدود نیمی از افرادی که تحت درمان دیالیز قرار می گیرند، به علت تغییرات هورمونی ژنیکوماستی را تجربه می کنند.
• نارسایی کبد و سیروز: تغییرات هورمونی مرتبط با مشکلات کبدی و داروهای سیروز، با ژنیکوماستی همراه اند.
• سوءتغذیه: زمانی که بدن از تغذیه ی کافی محروم است، سطح تستوسترون افت می کند؛ در حالی که سطح استروژن به همان میزان باقی می ماند و این حالت باعث به هم خوردن تعادل ها هورمون ها می شود.

5) فراورده های گیاهی:

روغن های گیاهی، مانند روغن درخت چای یا اسطوخودوس که در شامپوها، لوسیون ها و صابون ها استفاده می شوند؛ می توانند ژنیکوماسیتی را به دنبال داشته باشند. این قضیه احتمالا به دلیل فعالیت ضعیف استروژنی آن هاست.

عوارض:

ژنیکوماستی عوارض فیزیکی کمی دارد؛ اما می تواند باعث مشکلات فیزیولوژیک یا عاطفی برای فرد شود که به علت ظاهر فرد رخ می دهد.

پیشگیری:

• عدم استفاده از برخی داروها مانند استروئیدها و آندروژن ها، آمفتامین ها، هروئین و ماری جوانا
• خودداری از مصرف الکل
• اگر فکر می کنید داروهای مصرفی شما باعث ژنیکوماستی شده است از پزشک خود در مورد جایگزین های دارویی سوال کنید. 

دیگر شرایطی که می توانند باعث ایجاد علائم مشابه شوند:

• آبسه ی پستان که همان عفونت بافت پستانی است.
• سرطان پستان: اگر چه در مردان غیر شایع است اما می تواند رخ دهد. بزرگی یک پستان یا وجود یک ندول سفت در آن باعث نگرانی در مورد سرطان پستان مردان می شود.
• بافت چربی پستان

اگر علائم زیر را دارید به پزشک مراجعه کنید تا شما را راهنمایی کند:

• تورم پستان
• درد یا تندرنس پستان
• خروج ترشح از در یک یا هر دو پستان (nipple discharge)

منبع:

www.mayoclinic.org