سردرد های میگرنی

سردرد میگرنی از جمله سردرد های بسیار شایع در افراد است. میگرن سردسته ی سردردهای مزمن محسوب می شود. سردرد های میگرنی در خانم ها شایع تر از آقایان می باشند؛ البته گفته می شود قبل از دوران بلوغ شیوع آن در دختران و پسران به یک میزان است اما بعد از دوران بلوغ در خانم ها بیشتر از آقایان دیده می‌شود.

آشنایی با خصوصیات سردردهای میگرنی

• این سردرد معمولاً در نواحی گیجگاهی یا نواحی تمپورال احساس می شود.
• سردرد معمولاً یک طرفه است اما اگر شدید شود می‌تواند به صورت دو طرفه رخ دهد.
• مدت حملات میگرن بین بین ۴ تا ۷۲ ساعت می تواند طول بکشد.
• حملات میگرن می‌تواند هفته ای 2 تا 3 بار یا ماهی 2 تا 3 بار رخ دهند.
• سردرد میگرنی به صورت ضربان دار در ناحیه گیجگاه حس می شود.
• همچنین در حدود ۷۰ درصد از موارد سابقه فامیلی مثبت است. گفته می شود بعد از سن ۵۰ سالگی سیر میگرن آرام آرام بهبود پیدا می‌کند.

عواملی که سبب بدتر شدن میگرن می شوند:

• نور
• سر و صدای محیط
• استرس
• کم خوابی و پرخوابی
• بوهای تند
• گرما
• مصرف الکل
• مصرف سیگار
• داروها: نیترات ها، تئوفیلین، آمینوفیلین، قرص های خوراکی ضدبارداری (OCP) و متسع کننده های عروقی

مکانیسم ایجاد میگرن

تنگی و گشادی عروق به عنوان مکانیسم برای میگرن در نظر گرفته می شود. مراحل به این شکل است: ابتدا با انقباض عروق اینتراکرانیال خونرسانی به ناحیه اکسیپیتال یا همان لوب پس سری مغز کاهش می یابد و این پدیده باعث ایجاد Aura های بینایی یا همان دیدن جرقه های نورانی می‌شود. سپس به دنبال اتساع عروق و ایجاد احساس ضربان در عروق اکستراکرانیال سردرد ضربان دار در ناحیه‌ی گیجگاه آغاز می‌شود.

انواع میگرن

۱) میگرن بدون Aura  یا رایج (common)

شایع ترین نوع میگرن است که ۶۰ تا ۷۰ درصد از موارد میگرن را به خود اختصاص می دهد. این نوع از میگرن معمولاً دو طرفه است. البته اگر ابتدا یک طرفه شروع شود معمولاً با گذر زمان دو طرفه می شود.

2) میگرن کلاسیک یا نورولوژیک یا uncommom

در این نوع از میگرن بیمار قبل از شروع سردرد مرحله ای به نام Aura (پیش درآمد) را تجربه می کند. منظور از Aura دیدن جرقه های نور یا نقاط سیاه به مدت ۲۰ دقیقه است و بعد از آن سردرد ضربان دار یک طرفه آغاز می شود. حدود ۳۰ درصد از میگرن ها از این نوع می باشند که البته شیوع کمتری دارند.

۳) میگرن ورتبروبازیلار (vertebrobasilar)

این نوع از میگرن ناشایع است. بیماران در ابتدا شکایت از سرگیجه، دوبینی، دیس آرتری ( اختلال تکلم )، گیجی و خواب آلودگی به مدت معمولاً نیم ساعت دارند و سپس سردرد ضربان دار در ناحیه پس سر شروع می شود. شریان ورتبروبازیلار شریانی است که خونرسانی به ناحیه پس سری (اکسیپیتال) را تامین می کند. اما به علت این که اکنون خونرسانی توسط این شریان به ساقه مغز مختل شده این علائم ایجاد می شود.

۴) فرم عارضه دار

در این حالت بعد از اتمام حملات بخشی از علائم Aura  یا علائم عصبی در فرد باقی می ماند. یعنی بیمار همچنان لکه های نورانی را می بیند و یا حتی دچار همی پلژی یعنی فلج نیمی از بدن می شود.

تشخیص میگرن:

برای فردی که با حملات تکرارشونده ی سردرد مراجعه می کند که معمولا بین 4 تا 72 ساعت طول می کشد؛ اگر معاینه ی فیزیکی فرد نرمال باشد و هیچ علت دیگری برای سردرد او یافت نشود، تشخیص میگرن در صورت وجود 2 مورد از خصوصیات زیر مطرح می شود:

• درد یک طرفه
• درد ضربان دار
• شدت سردرد خفیف تا متوسط
• تهوع / استفراغ
• فوتوفوبی (گریز از نور) / فونوفوبی (گریز از صدا)

پیشگیری از میگرن

تا جایی که امکان دارد از مواجهه با عوامل تحریک کننده که در بالا ذکر شد دوری شود.

اگر حملات میگرنی شما با پیشگیری از مواجهه با عوامل تحریک کننده بهبود پیدا نکرد، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. پزشک بر اساس شرایط بالینی شما داروهایی را جهت پیشگیری از میگرن برای شما تجویزمی کند.

البته دقت شود که اسفاده از دارو برای پیشگیری، بیشتر برای افرادی که سردردهای بسیار شدید و ناتوان کننده دارند یا تعداد دفعات سردرد شان زیاد است به کار می رود.

نوع داروی انتخابی بسته به شرح حال بیمار متفاوت است و از مصرف خودسرانه ی دارو پرهیز شود؛ اما به طور کلی گروه های دارویی مانند زیر استفاده می شود:

• بتا بلاکرها
• ضد افسردگی های سه حلقه ای
• داروهای ضد تشنج
• کلسیم بلاکرها

درمان حملات میگرن

اگر شدت سردرد خفیف باشد از داروهایی مانند استامینوفن و گروه داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی می توان استفاده کرد. البته برای انتخاب نوع دارو نباید سر خود عمل شود و تجویز پزشک بر اساس شرایط بالینی حائز اهمیت است. چرا که برخی از بیماران دچار مشکلات گوارشی و یا کلیوی هستند و مصرف خودسرانه ی داروهایی مانند ایبوپروفن می تواند باعث بدتر شدن بیماری در آنها شود. از این رو مشورت با پزشک توصیه می شود.  

اگر حملات شدید باشد بر اساس تجویز پزشک امکان دارد گروه های دارویی مانند آگونیست سروتونین تجویز شود؛ که البته مصرف این داروها در بارداری مطلقا ممنوع است.