تعریف علمی
شب ادراري یا Enuresis عبارت است از ادرار كردن غيرارادي به هنگام خواب كه بيش از يك بار در ماه در دختران بالاي 5 سال و در پسران بالاي 6 سال اتفاق بيافتد.
اين مسأله تا 6 سالگي اهميت بالینی ندارد.
در پسران شایعتر است. در 15% كودكان در 5 سالگي ، 10% در 7سالگي ، 7% در 8 سالگي ، 3% در 12 سالگي و 1% در 18 سالگي ديده مي شود.
علت شب ادراری چیست؟
علل شب ادراری در اغلب موارد، ناشناخته است. موارد زير شايع ترين يا پرطرفدارترين تئوري ها هستند:
- وجود يك بيماري زمينه ساز، مثل ديابت يا عفونت مجاري ادراري.
- كوچك يا ضعيف بودن مثانه به طوري كه نتواند ميزان ادرار توليدي به هنگام خواب را در خود نگاه دارد.
- مشكلات رواني ناشي از استرس يا جداشدن از مادر
- عميق بودن خواب كودك
- عوامل افزايش دهنده خطرديابت
- عفونت مجاري ادراري
- سابقه خانوادگي شب ادراري (اگر يكي از والدين در بچگي چنين مشكلاتي را داشته است ، 44% احتمال دارد كودك نيز دچار اين مشكل شود. اگر پدر و مادر هر دو در بچگي چنين مشكلي را داشته اند، اين احتمال 77% است.)
- اولين كودك خانواده بودن
پيشگيري
هيچ راه مؤثري براي پيشگيري وجود ندارد.
به كودك خود محبت كنيد و از وي حمايت كنيد. به وي نشان دهيد كه مشكل وي را درك مي كنيد.
امكان دارد آزمايشاتي جهت رد ديابت و عفونت مجاري ادراري انجام شوند. اگر بيماري خاصي پيدا نشد و كودكتان از هر جهت ديگر طبيعي بود، نگران نباشيد، زيرا شب ادراري وي نشاندهنده يك تأخير در نمو است كه با گذشت زمان برطرف مي شود. ولی عوارض احتمالي لطمات رواني و عاطفي ممكن است تا سال ها شخصيت كودك را تحت تأثير قرار دهد.
درمان
آماده سازي تخت و لباس كودك:
- تشك تخت كودك را با يك پوشش پلاستيكي ضخيم بپوشانيد.
- به كودك لباس زير و پيژامه ضخيم بپوشانيد.
- پوشاندن پوشك يا شلوارك هاي پلاستيكي را در 4 سالگي متوقف كنيد؛ آنها جلوي انگيزه كودك را براي خلاصي از شب ادراري مي گيرند.
- يك جفت لباس زير و پيژامه را در كنار تخت كودك بگذاريد تا در صورت لزوم از آن استفاده كند.
توصیه های مهم:
- كودك بايد نوشيدن مايعات را حداقل 3-2 ساعت بيش از خواب متوقف كند.
- كودك را وادار كنيد كه قبل از رفتن به رختخواب به توالت برود.
- كودك را پس از چند ساعت خواب براي رفتن به توالت بيدار كنيد. اگر كودك به اندازه كافي بزرگ شده باشد، شايد خود بتواند زنگ ساعت را تنظيم كند تا وسط شب بلند شود و به توالت برود.
- اگر كودك خود را خيس نكرد، به وي پاداش دهيد. از او تعريف كنيد، او را بغل كنيد، و موفقيت او را به كساني كه براي وي اهميت دارند، مثلاً برادران و خواهران ، بگوييد.
- در صورت وقوع شب ادراري ، با كودك خود به عطوفت رفتار كنيد. هيچگاه وي را سرزنش يا جريمه نكنيد. اين كار ممكن است وي را دلسرد كند يا باعث بروز مشكلات عاطفي شود.
- در صورت توصيه به استفاده از تمرينات مخصوص اتساع مثانه يا قطع جريان ادرار، يا وسايل مخصوص تغيير رفتار، طبق دستورالعمل هاي مربوطه عمل كنيد.
- مي توانيد آژيرهاي مخصوصي كه با شب ادراري به صدا در مي آيند را نيز امتحان كنيد. گزارشات نشان مي دهند كه با استفاده از آنها، 70% كودكان معالجه مي شوند.
درمان دارویی
- معمولاً براي اين اختلال به دارو نيازي نيست.
اگر ساير روش ها نتيجه نداشته باشند و خانواده ترجيح بدهند كه از دارو استفاده كنند، ممكن است يك داروي ضدافسردگي (ايمي پرامين) يا يك اسپري بيني مخصوص (وازوپرسين ) تجويز شود.
آیا محدودیت فعاليتی و غذایی وجود دارد؟
- هيچ محدوديت فعالیتي وجود ندارد.
- رژيم غذايي خاصي توصيه نمي شود.
كودك خود را تشويق كنيد كه در طي روز هر چقدر مي تواند مايعات بنوشد. اما حداقل 3-2 ساعت قبل از خواب، نوشيدن مايعات بايد محدود يا متوقف شود.
در چه شرايطی باید به پزشك خود مراجعه نمود؟
- اگر سن كودك شما بزرگتر از 6 سال باشد.
- اگر ادرار كودك قطره قطره خارج مي شود، سيستم ادراي اش ضعيف است ، به هنگام ادرار درد دارد، يا اينكه براي ادرار كردن مجبور است زور بزند.
- اگر براي كودك دارو تجويز شده است و علائم جديد و غيرقابل توضيح ظاهر شده اند. داروهاي مورد استفاده در درمان ممكن است عوارض جانبي به همراه داشته باشند.
