خشکی چشم چیست؟
خشکی چشم زمانی رخ می دهد که اشک بسیار سریع تبخیر شود یا هنگامی که چشم ها اشک بسیار کمی تولید کنند، اتفاق می افتد. همچنین خشکی چشم ممکن است در یک یا هر دو چشم ایجاد شود و می تواند منجر به عفونت شود. سندرم خشکی چشم می تواند در هر سنی، و در افرادی که از نظربیماری های دیگر سالم هستند، اتفاق بیفتد. با این حال، در سنین بالاتر که چشم اشک کمتری می سازد و همچنین در خانم ها نسبت به آقایان، شایع تر است. به علاوه خشکی چشم در مناطقی که سوء تغذیه باعث کمبود ویتامین A می شود نیز، شایع تر است.
علائم همراه با خشکی چشم چه چیزهایی هستند؟
بیماری که دچار سندروم خشکی چشم است می تواند علائم متنوعی از جمله احساس سوزش، خشکی، وجود شن و زخم در چشم، مواد چسبناک داخل یا اطراف چشم، حساسیت چشم به دود یا باد، قرمزی چشم، دشواری در باز نگه داشتن چشم، خستگی چشم بعد از حتی مطالعه ی کوتاه مدت، تاری دید مخصوصا در انتهای روز، حساسیت به نور، ناراحتی هنگام استفاده از لنز، دوبینی، چسبیدن پلک ها به هم هنگام بیدار شدن، را تجربه کند. در نظر داشته باشید که عوارض خشکی چشم شامل بدتر شدن قرمزی چشم و حساسیت نسبت به نور، افزایش درد چشم و اختلالات بینایی می شود.
علل خشکی چشم چیست؟
چشم ها در همه ی لحظات اشک تولید می کنند. چشم های سالم دائما با یک لایه از مایع که صفحه ی اشکی نامیده می شود، پوشیده شده اند. این لایه از خشکی چشم جلوگیری کرده و باعث دید واضح می شود. اگر غدد اشکی اشک کمتری تولید کنند، صفحه ی اشکی ناپایدار می شود. صفحه ی اشکی می تواند به سرعت تجزیه شود و نقاط خشک در سطح چشم ایجاد کند. اشک از آب، چربی، پروتئین، الکترولیت ها، موادی برای مبارزه با باکتری ها و فاکتورهای رشد تشکیل شده است. این مخلوط می تواند سطح چشم ها را تمیز و صاف نگه دارد، بنابراین انسان ها می توانند به طور مناسبی ببینند. خشکی چشم می تواند ناشی از عدم تناسب در مخلوط اشک و بنابراین تبخیر سریع آن یا تولید ناکافی اشک باشد. سایر علل شامل مشکلات پلک چشم، داروها و فاکتورهای محیطی می شود.
عدم تناسب در مخلوط اشک: صفحه ی اشکی از سه لایه تشکیل شده است.
- سطحی ترین لایه: چربی است و باعث کاهش سرعت تبخیر می شود. اختلال در میزان چربی باعث تبخیر سریع تر اشک می شود. همچنین عفونت در لبه های پلک (که محل ترشح چربی هستند) که بلفاریت نامیده می شود، می تواند باعث بسته شدن مسیر ترشح چربی ها شود.
- لایه میانی: که از آب و نمک تشکیل شده است، ضخیم ترین لایه است و اختلال در آن می تواند باعث ناپایداری صفحه اشکی شود. غدد اشکی این لایه را تولید می کنند. این لایه چشم را تمیز می کند. اگر لایه آبی خیلی نازک باشد، لایه چربی و موکوسی بهم متصل شده و منجر به ترشحات چسبنده ای می شود که نشانه اصلی خشکی چشم است.
- لایه زیرین: موکوس است که باعث می شود اشک به طور یکسانی روی سطح چشم پخش شود. اختلال عملکرد این لایه می تواند باعث ایجاد لکه های خشکی روی قرنیه شود.
کاهش تولید اشک: بعد از سن ۴۰ سالگی، تولید اشک کاهش می یابد. هنگامی که تا مقدار مشخصی پایین بیاید، چشم خشک می شود و به راحتی تحریک شده و عفونت می کند. این اتفاق در خانم ها و علی الخصوص بعد از یائسگی، احتمالا به دلایل هورمونی، شایع تر است. به علاوه کاهش تولید اشک می تواند با اختلالاتی از جمله بیماری های خودایمنی، مانند سندرم شوگرن، لوپوس، اسکلرودرما، آرتریت روماتوئید، یا رادیوتراپی، دیابت، یا جراحی های انکساری چشم مانند LASIK ایجاد شده و احتمال خشکی چشم را افزایش می دهند، اما علائم معمولا موقتی هستند.
کاهش لیپید لایه اشکی : مثل وجود اسکار در لبه پلک ، بلفاریت و اختلال عملکرد غدد میبوبین
مشکلات پلک: اغلب افراد تقریبا پنج بار در دقیقه پلک می زنند، هر بار که فرد پلک می زند، پلک لایه نازکی از اشک را روی سطح چشم پخش می کند. مشکلات پلک می توانند در حرکات پلک زدن اختلال ایجاد کنند. مشکلات پلک می توانند شامل اکتروپیون که پلک به سمت بیرون چرخیده یا انتروپیون که پلک به سمت داخل چرخیده، باشند. همچنین التهاب لبه پلک نیز می تواند یکی از اختلالات باشد.
اختلالات ملتحمه : مثل ناخنک ،پروپتوز(بیرون زدگی کره چشم )
کاهش موسین لایه اشکی: مثل کمبود ویتامین A ،سندرم استیون جانسون ، سوختگی شیمیایی، جراحی های مکرر ملتحمه ،پمفیگوئید چشمی ، کونژنکتیویت مزمن مثل تراخم
دارو ها: داروهایی که می توانند باعث خشکی چشم شوند شامل این موارد می شوند: برخی از دیورتیک ها، مهارکننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACEI)، ضدحساسیت ها، ضداحتقان ها، برخی قرص های خواب آور، برخی داروهای کنترل بارداری، برخی ضدافسردگی ها، برخی داروهای آکنه، مخصوصا داروهای نوع ایزوترتینوئین، مسکن های اپیوئیدی و مورفین.
عوامل محیطی: فاکتورهای آب و هوایی شامل آب و هوای خشک، خورشید، باد، و سایر انواع آب و هوای داغ و خشک مانند کابین هواپیما، می شود. ارتفاع بالا، سیگار کشیدن، و استفاده از لنزهای تماسی نیز ریسک فاکتور هستند.
استفاده ی زیاد از چشم ها: استفاده از مانیتور کامپیوتر، خواندن یا رانندگی وسایل نقلیه که با افزایش تمرکز بینایی باعث کاهش سرعت پلک زدن می شوند نیز می توانند باعث خشک شدن چشم شوند.
بیماری های زمینه ای: بیماریهایی نظیر زونا و فلج بل نیز می توانند باعث خشکی چشم شوند.
چه زمانی لازم است برای درمان خشکی چشم به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر به مدت طولانی علائم و نشانه های خشکی چشم از جمله قرمزی، حساسیت، خستگی و درد چشم، را تجربه کردید، به دکتر چشم مراجعه کنید.
