پیتریازیس روزه (Pityriasis Rosea ) یک بیماری پوستی است که در آن ضایعات صورتی رنگ با پوسته های آرد مانند روی سطح پوست ایجاد می شود.
اپیدمیولوژی :
این بیماری جزء بیماری های شایع پوست است به طوری که 1 تا 2 درصد از مراجه کنندگان به درمانگاه های پوست را در مناطق شایع تشکیل می دهد. در سنین 10 تا 35 سالگی بیشتر دیده می شود اما در هر سنی می تواند رخ دهد. هم چنین در فصول پاییز و بهار بیشتر شاهد بیماری هستیم.
دقت شود که این بیماری مسری نیست.
علت بیماری :
در گذشته تصور می شد که لژیونلا عامل این بیماری است ولی با انجام روش PCR ویروس هرپس تیپ 7 مشاهده شد و عامل ویروسی برای این بیماری مطرح شد. در واقع ضایعات پیتریازیس روزه به دلیل واکنش ایمنی بدن ( البته در برخی افراد ) به ویروس هرپس تیپ 7 است. هم چنین 1 تا 2 هفته قبل از ایجاد ضایعات در برخی بیماران علائمی از عفونت حاد سیستم تنفس فوقانی وجود داشته است. بنایراین این نکته را می توان هنگام گرفتن شرح حال از بیماران مد نظر قرار داد. از طرف دیگر ضایعات مشابه پیتریازیس روزه به دنبال مصرف داروهایی مانند آرسنیک، بیسموت، طلا، مترونیدازول ، کاپتوپریل و کتوتیفن گزارش شده است که می تواند مصرف دارو را در کنار ویروس در ایجاد بیماری دخیل کند.
علائم بالینی :
قبل از پیدایش ضایعات پوستی عموما بیماران علامتی نشان نمی دهند و فقط در برخی از بیماران مختصری سردرد و بی حالی و علائم سرماخوردگی از 1 تا 2 هفته قبل از بروز ضایعات وجود دارد.
در ابتدا یک ضایعه مدور یا بیضوی با حاشیه ی معلوم به قطر 2 تا 10 سانتی متر در محل تنه ، ران، بازو یا گردن شکل می گیرد که آن را لکه ی پیشرو (Herald patch) می نامند. در اطراف آن پوسته هایی سفید رنگ وجود دارد که مانند یقه ی لباس به قاعده ی لکه ی پیشرو چسبیده اند که به آن Collarette scare گفته می شود. ویژگی این ضایعه این است که بزرگتر از ضایعاتی است که بعدا در سطح پوست ایجاد می شوند. دقت شود که در برخی از موارد بیمار لکه ی پیشرو ندارد یا 2تا 3 عدد لکه ی پیشرو دارد. ( در درماتولوژی منظور از patch تغییر رنگ پوست به صورت مسطح و با قطر بیش از 0.5 سانتی متر است.)
به طور معمول حدود 2 هفته بعد یک سری ضایعات صورتی رنگ کوچکتر و البته متعدد در تنه و قسمت ابتدایی اندام ها یعنی شانه ها و ران ها و نیز گردن ایجاد می شود که به این ضایعات ماکول می گویند. محور طولی ماکول ها در امتداد مسیر دنده ها است بنابراین اگر به ناحیه ی پشت تنه نگاه کنیم و ستون فقرات را به عنوان تنه درخت فرض کنیم و ضایعات را در نگاه خود به هم وصل کنیم نمایی شبیه درخت کریسمس را می بینیم. ( در درماتولوژی ماکول به تغییر رنگ مسطح پوست با قطر 0.5 سانتی متر یا کمتر گفته می شود که حدود آن معلوم باشد.)
ضایعات دارای خارش و سوزش مختصر هستند و به طور معمول بیمار به دلیل وجود ضایعات تصمیم به مراجعه پزشک می گیرد.
گاهی برحسب شرایط بیمار الگوی ضایعات با آنچه تا کنون به آن اشاره کردیم متفاوت است. برای مثال دربچه ها، خانم های باردار و سیاه پوستان ضایعات به شکل پاپول است. ( در درماتولوژی پاپول به ضایعه ی قابل لمس با ابعاد کمتر 0.5 سانتی متر گفته می شود.) یا در شیرخواران و کودکان ضایعات به شکل وزیکول می باشد. (در درماتولوژی وزیکول به ضایعات دارای تجمع مایع به قطر کمتر از 0.5 سانتی متر گفته می شود.)
تشخیص : تشخیص بیماری بالینی و بر حسب الگوی ضایعات، محل درگیر و نیز پوسته ربزی می باشد . در مراحل اولیه وجود لکه ی پیشرو شبیه عفونت قارچی به نظر می رسد بنابراین شاید نمونه برداری برای رد کردن عفونت قارچی لازم باشد.
از تشخیص های افتراقی بیماری می توان به درماتیت سبورئیک ، درماتیت تماسی ، ضایعات مرحله دوم سیفلیس و انواع بثورات دارویی و ویروسی اشاره کرد.
سیر بیماری و پیش آگهی :
این بیماری یک سیر خود محدود شونده در عرض 1 تا 2 ماه دارد . البته گاهی زودتر مثلا در طی 1 تا 2 هفته نیز بیمار بهبود می یابد. ضایعات بدون باقی گذاشتن اسکار بهبود می یابند ولی ممکن است هایپرپیگمانتاسیون یعنی افزایش موقت رنگدانه های پوستی در محل ضایعات رخ دهد. حمله ی مجدد بیماری نادر است و فقط در برخی موارد ممکن است بعد از چند ماه تا چند سال بعد دیده شود.
درمان :
چون بیماری بهبود خود به خود دارد درمان ها علامتی است. مثلا برای رفع خارش می توان از گروه دارویی آنتی هیستامین ها استفاده کرد.
دقت شود که با توجه به نظر پزشک معالج گروه دارویی کورتیکواسترویید ها و نوردرمانی شاید توصیه شود.
