کمبود سطح ویتامین B12 یا کوبالامین به دلیل کم بودن این ویتامین در رژیم غذایی یا به دلیل ناتوانی بدن در در جذب درست آن می تواند رخ دهد. این وضعیت می تواند باعث ایجاد آنمی (کم خونی) شود؛ زیرا بدن ویتامین B12 کافی برای ساختن گلبول های قرمز خون را ندارد.
شیوع این بیماری در ایالات متحده 1.5 تا 15 درصد جمعیت تخمین زده می شود.
منابع غذایی: از منابع غذایی این ویتامین می توان گوشت قرمز، مرغ، ماهی و لبنیات را مثال زد. غلات و مخمرها نیز از منابع دیگر هستند. این ویتامین در ناحیه ی ایلئوم از روده ی باریک جذب می شود.
شرایطی که سبب دشواری جذب ویتامین B12 به میزان کافی توسط بدن می شوند:
- آنمی pernicious: این بیماری یک بیماری اتوایمیون (خود ایمنی) محسوب می شود که در آن بدن علیه نوعی از سلول های موجود در دیواره ی معده آنتی بادی می سازد. این گروه از سلول های دیواره ی معده ساخت ماده ای به نام فاکتور داخلی را بر عهده دارند که برای برای جذب ویتامین B12 موجود در مواد غذایی ضروری است. بنابراین با تخریب این سلول ها و عدم تولید فاکتور داخلی معده جذب این ویتامین مختل می شود.
- بیماری سلیاک
- بیماری کرون (Crohn′ s disease) : این بیماری جزء بیماری های التهابی روده ها است.
- مصرف الکل
عامل های خطر: افراد بالای 65 سال و افراد با رژیم گیاه خواری احتمال بالایی برای خطر پیشرفت به سمت کمبود ویتامین B12 دارند. البته گیاه خوارانی که از غذای حیوانی مصرف نمی کنند دارای بیشترین خطر برای کمبود این ویتامین هستند.
علائم بالینی کمبود ویتامین B12:
- خستگی
- پوست رنگ پریده
- ضعف
- خواب آلودگی
- احساس کرختی و بی حسی
- ضعف در بازوها و پاها
- افسردگی
- گیجی ذهنی
- فلج شدن
- زخم دهانی و صاف شدن پرزهای زبانی که منجر به ایجاد گلوسیت (التهاب زبان) و ایجاد زبان قرمز و شفاف می شود.
علائم کمبود ویتامین B12 شاید با خستگی، کاهش وزن، یبوست و کاهش اشتها آغاز شوند. اگر درمان نشود می تواند منجر به آسیب اعصاب، حس سوزن سوزن شدن و ضعف در دست ها و پاها، مشکلات حفظ تعادل، گیجی و افسردگی شود.
تشخیص: اگر علائم هشدار دهنده ی کم خونی را داشتید به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک از شما سابقه ی پزشکی درخواست می کند و شما را معاینه می کند. سایر تست ها نظیر آزمایش خون، نمونه برداری از مغز استخوان و معاینات روده ای شاید لازم باشند.
درمان: بستگی به عامل ایجاد کننده ی کمبود این ویتامین دارد؛ ولی درمان می تواند شامل موارد زیر باشد:
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل که شامل منابعی از ویتامین B12 باشد.
- مصرف مکمل های ویتامین B12 (با توصیه ی پزشک)
- تزریق ویتامین B12 (بر اساس دستور پزشک)
- اجتناب از مصرف الکل
دقت شود که با مصرف الکل و داشتن رژیم غذایی فاقد منابع ویتامین B12 وضعیت بدتر می شود.
منبع:
WebMD/Reviewed By Carol DerSarkissian
5 فوریه 2020
