ارتباط فرآیند پیری و میزان طول عمر با میکروبیوم روده
تحقیقات فزاینده ای نشان می دهد که میکروبیوتای روده در تمام جنبه های عملکرد بدن، و حتی در فرآیند پیری و میزان طول عمر نیز نقش دارد. یافته های جدید نشان می دهد که میکروبیوم روده می تواند به اصلاح اختلالات ایمنی و نقایص شناختی مرتبط با افزایش سن کمک شایانی بکند.
میکروبیوتای روده نامی است که به جمعیت میکروارگانیسم های موجود در سراسر دستگاه گوارش پستانداران اطلاق می شود که گاهی میکروفلورا یا فلور روده نیز نامیده می شود و برای هر فرد، اختصاصی است. از طریق پره بیوتیک، پست بیوتیک، و پرو بیوتیک ها می توان تغییرات پاتولوژیک این میکروب ها را تعدیل کرد.
در حالی که تعداد سال‌های عمر ما که به عنوان سن تقویمی شناخته میشود عددی غیرقابل تغییر است، اما ممکن است سن بیولوژیکی یا سن زیستی با تعداد شمع‌های کیک تولد ما متفاوت باشد. در حالی که هیچ کاری نمی توانیم انجام دهیم تا گذر زمان را متوقف کنیم، ایده خوبی است که بر روی اصلاح سن بیولوژیکی تمرکز کنیم. بنابراین بنظر می رسد که از این دیدگاه، سن بیولوژیکی خیلی مهم تر از سن تقویمی باشد.
تعدیل میکروبیوتای روده باهدف افزایش طول عمر
در نظر گرفتن میکروبیوم روده به عنوان عامل موثر بر سلامت و میزان طول عمر، ایده ی جدیدی نیست و پدر پروبیوتیک ها یعنی Elie Metchnikoff بیش از یک قرن پیش، پیشنهاد کرده بود که با مصرف باکتری های اسید لاکتیک مانند باکتری های موجود در ماست، می توان شروع زوال شناختی مرتبط با پیری را به تاخیر انداخت.
مدیر تحقیقات INRAE اذعان می‌کند که در سال 2017، تیم Dawn Bowdish در پژوهشی برروی موش‌ها نشان دادند که فرآیند پیری با تغییر جمعیت میکروبیوتای روده همراه است که باعث القای التهاب می شود. اما نظریه ای که قویا ارتباط بین میکروبیوم روده را با افزایش طول عمر اثبات کند، اخیرا مطرح شده و ایده ی جدیدی است.
تغییر جمعیت میکروبیوم روده مرتبط با افزایش سن
همزمان با شروع مصرف غذاهای جامد در اوایل زندگی، ابتدا تنوع میکروبیوتای روده به تدریج افزایش یافته و سپس تقریبا ثابت می ماند. اما در بزرگسالی و تقریباً پس از سن 60-65 سالگی، تنوع میکروبیوتای روده شروع به کاهش می‌کند و باکتری‌های غیر غالب قبلی (مانند گروه‌های باکتریایی کمتر مفید و بالقوه پیش التهابی) افزایش یافته و تعداد سویه‌های مفیدتر مانند بیفیدوباکترکاهش می یابند.
مطالعات اخیر روی افراد صد ساله و بیشتر نشان داده است که تغییرات مرتبط با افزایش سن در تنوع میکروبیوتای روده، موضوعی حائز اهمیتی است چراکه علاوه بر افزایش سن تقویمی، بر سن بیولوژیکی نیز تاثیر گذار است. همچنین تحقیقات نشان داده اند که رژیم غذایی و تغذیه به شدت بر تغییرات میکروبیوم در سالمندان تأثیر می گذارد. به عنوان مثال، دانشمندان دریافته‌اند که افراد ژاپنی با میانگین سنی 107 سال دارای یک میکروبیوم منحصربفرد و ناشناخته در روده بودند که در تولید اسیدهای صفراوی دخیل در هضم چربی، نقش داشتند و دارای اثرات محافظتی ضد میکروارگانیسم‌های بیماری زا خصوصا کلستریدیوم دیفیسیل که عامل اسهال شدید و کولیت است، بودند.
با این حال، هیچ یک از مطالعات تاکنون بطور قطعی ثابت نمی کنند که باکتری های روده باعث طول عمر بیشتر افراد می شود. بنابراین اینکه آیا میکروبیوم روده، علت یا نتیجه ی پیری است هنوز ناشناخته است و نیازمند پژوهش های مضاعفی در این زمینه هستیم.
اولین شواهد در موش ها نشان می دهد که میکروبیوم روده می تواند موجب افزایش طول عمر شود
Marcus Boehme از دانشگاه کالج کورک ایرلند، درکتاب Nature Agingبیان کرد که پیوند میکروبیوتای مدفوع از موش‌های جوان به موش‌های مسن، آسیب‌های شناختی را کاهش میدهد، برخی از اختلالات ایمنی مرتبط با سن را نیز اصلاح می‌کند و بسیاری از اثرات منفی پیری بر یادگیری و حافظه و سلول‌های ایمنی را نیز معکوس می کند. پیوند میکروبیوتای روده موش‌های جوان همچنین افزایش اندازه ی سلول‌های میکروگلیا را متوقف کرد.
به گفته ی Joël Doré ، «در بازسازی رابطه ی همزیستی بین میکروب ها و میزبان، چنین آزمایش‌هایی بر روی حیوانات بمنظور اثبات یک رابطه ی علیتی قوی، بسیار کلیدی هستند.» بنابراین اگرچه این یافته‌ها به موش‌ها اشاره دارند و شایسته ترجمان در نمونه های جمعیت انسانی نیز هستند، اما آنچه مشخص شده این است که توجه ویژه به میکروبیوم روده برای سلامت مغز و سیستم ایمنی از گهواره تا گور، بسیار مهم است. خبر خوب این که سبک زندگی سالم نیز برای شکل دادن جوامع میکروبی جوانتر و سالم تر، بسیار کلیدی است و نکات کاربردی مهمی در این موضوع وجود دارد. در این راستا به گفته ی Joël Doré: «حفظ غنای میکروبیوم و سد روده ای احتمالاً یکی از مؤثرترین ابزارهای پیشگیری از پیری است. مصرف غذاهای ارگانیک گیاهی غنی متنوع و تامین فیبر و پلی فنول، نقطه ی خوبی برای شروع دستیابی به هدف است.»
لغت نامه:
سن بیولوژیکی: بر اساس تعدادی از عوامل از جمله میزان تغییرات کروموزوم‌ها در طول زمان و میزان کارآیی عملکردهای فیزیکی و ذهنی مشخص میشود. محققان متیلاسیون DNA را برای محاسبه سن بیولوژیکی اندازه‌گیری کرده اند. سن زیستی می تواند متفاوت با سن تقویمی باشد.
کلستریدیوم دیفیسیل: نوعی باکتری غیرمفید روده است که می تواند باعث کولیت، اسهال شدید و التهاب جدی روده بزرگ شود.
میکروگلیا: سلول‌های ایمنی ساکن مغز که یکی از زیربناهای اصلی شکل گیری مکانیسم‌های پیری هستند و میکروبیوتای روده از طریق محور روده-مغز در شکل دهی آنان نقش ایفا می کند.
