همه ی افراد در زندگی گاهی دچار خشکی دهان می شوند اما افراد مبتلا به سندرم خشکی دهان یا همان dry mouth syndrome به صورت مزمن و طولانی در دهانشان احساس خشکی می کنند. نام دیگر سندرم خشکی دهان xerostomia است. در این دسته از افراد ممکن است میزان ترشح بزاق کمتر از حد طبیعی باشد. مطالعات نشان داده که شیوع این سندرم در ایالات متحده 10 درصد است. مشکل خشکی دهان به صورت پایدار می تواند منجر به بروز مشکلاتی برای برای سلامتی نظیر خرابی دندان ها و عفونت های دهانی شود. خشکی دهان نشانه ی طبیعی ناشی از افزایش سن نیست.
رایج ترین علت خشکی دهان مصرف داروها است. صدها نوع دارو برای شرایط مختلف نظیر آلرژی، سرماخوردگی، اضطراب، دیابت، درد، فشار خون بالا و افسردگی می توانند منجر به سندرم خشکی دهان شوند. هم چنین کاهش میزان آب بدن، تنفس دهانی، مصرف الکل، مصرف تنباکو، شیمی درمانی، رادیوتراپی و نیز بیماری هایی نظیر سندرم شوگرن، دیابت و HIV می توانند به عنوان علتی برای خشکی دهان مطرح شوند.
شکایت های افراد با سندرم خشکی دهان عبارت اند از:
- احساس چسبندگی در دهان
- خشکی و ترک خوردگی لب ها و زبان
- احساس سوزش در دهان
- گلودرد
- تنفس بد (اشکالات مرتبط با نفس کشیدن)
- کاهش حس چشایی
- دشواری در جویدن یا بلع
- دشواری در صحبت کردن
- زخم یا عفونت های دهانی
- مشکلات تغذیه ای
عوامل خطر یا ریسک فاکتورها:
- داروها نظیر: آنتی هیستامین ها، ضدافسردگی ها، ضد احتقان ها، دیورتیک ها، داروهای فشارخون، آرامبخش ها، ضد سایکوزها، شل کننده های عضلانی، گیاه دارویی کهن دار (Ginkgo biloba) و گل راعی (St. John̍ s wort)
- سندرم شوگرن
- کاهش میزان آب بدن
- تنفس دهانی
- افسردگی
- مشکلات تیروئید
- شیمی درمانی
- رادیوتراپی
- بیماری آلزایمر
- دیابت
- HIV
- سیستیک فیبروزیس
- آسیب های عصبی ناشی از سکته یا علل دیگر می توانند سبب احساس خشکی دهان شوند؛ حتی اگر میزان بزاقی که ترشح می شود کافی باشد.
تشخیص: پزشک از شما سوالاتی خواهد پرسید و شما را معاینه خواهد کرد. شاید شما نیاز به تست بزاق، CT scan، MRI و نمونه برداری برای رد کردن سایر علل داشته باشید. اگر دهان شما به طور مزمن خشک است حتما به پزشک خود بگویید. اگر به صورت حاد یا ناگهانی دچار مشکل در بلع یا تنفس شدید به اورژانس مراجعه کنید.
توصیه هایی برای کنترل بهتر خشکی دهان
- آدامس های بدون قند بجوید یا آبنبات های بدون قند بمکید. این کار موجب تحریک تولید بزاق می شود.
- آب و نوشیدنی های بدون قند را به صورت کم کم یا جرعه جرعه در طول روز به طور متناوب بنوشید.
- از مصرف غذاها و نوشیدنی های شیرین و نشاسته دار اجتناب کنید؛ چرا که سبب افزایش خطر تخریب دندان ها می شوند.
- مصرف چای، قهوه، نوشیدنی های کافئین دار و الکل را کاهش دهید زیرا سبب بدتر شدن وضعیت می شوند.
- تنباکو، توتون و به طور کلی دخانیات را مصرف نکنید.
- از مصرف غذاهای شور یا غذاهای تند بپرهیزید؛ چون اگر شما بزاق کافی نداشته باشید می توانند باعث سوزش دهان شما شوند.
- هوای داخل خانه را مرطوب نگه دارید.
- حداقل دو بار در روز مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید.
- 2 یا 3 بار سال به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
- اضطراب خود را کاهش دید؛ چرا که سبب بدتر شدن خشکی دهان می شود.
درمان های سندرم خشکی دهان :
- تغییر دوز داروها یا تغییر نوع دارو (توجه برای این کار حتما با پزشک معالج خود مشورت کنید و از تغییر نوع و دوز داروها به طور خود سرانه پرهیز شود.)
- دارو هایی که می توانند سبب شوند غدد بزاقی تولید بزاق خود را افزایش دهند.
- بزاق مصنوعی (طبق تجویز پزشک)
- مکمل های fluoride (با توصیه ی پزشک باید مصرف شود.)
- درمان علل زمینه ای
منبع :
Reviewed By Sabrina Felson ,MD/ WebMD
