1)سوختگی شیمیایی
این نوع سوختگی یک اورژانس چشم پزشکی است و شامل دو گروه قلیایی و اسیدی است . سوختگی با مواد قلیایی شدیدتر از اسیدی است چرا که ماده قلیایی به عمق بافت نفوذ میکند اما ماده اسیدی نکروز انعقادی ایجاد میکند که مانع نفوذ اسید به عمق بافت خواهد شد .
توجه : از بین مواد قلیایی آمونیاک از همه خطرناک تر است .
در برخورد با سوختگی شیمیایی چه کنیم ؟
اولین قدم در برخورد با سوختگی شیمیایی شست و شو فوری با آب فراوان (چندین لیتر ) است و استریل بودن آب هم اهمیتی ندارد. سپس با رسیدن بیمار به بیمارستان ، شست و شو با سرم (رینگر یا نمکی ) ادامه می یابد.
هرگز برای خنثی سازی اسید از باز و برای خنثی کردن باز از اسید استفاده نشود چرا که انرژی گرمایی حاصل ، باعث آسیب شدید چشم خواهد شد.
بعد از شست و شو چشم اگر ملتحمه و قرنیه سفید باشد یعنی سوختگی بسیار شدید بوده است و هر چه میزان سوختگی شدید تر باشد، ورم و کدورت قرنیه بیشتر میشود و قرنیه سفید دیده میشود.
علاوه بر شست و شو درمان های کمکی شامل موارد زیر است:
- 1) قطره کورتیکواستروئید جهت کاهش التهاب در 2 هفته اول
- 2)قطره سیکلوپلژیک به ویژه آتروپین جهت کاهش درد و پرخونی چشم
- 3) قطره آنتی بیوتیک مثل کلرامفنیکل جهت جلوگیری از عفونت
- 4) ویتامین C سیستمیک در سوختگی های شدید
- 5)قطره و پماد مرطوب کننده
- 6)بستن چشم
- 7)داروهایی مثل استازولامید جهت کاهش فشار چشم
2)سوختگی های تشعشعی
آسیب اپیتلیوم قرنیه با اشعه ماوراءبنفش اغلب در جوشکارانی که از حفاظ استفاده نمیکنند، در اسکی بازان، کوهنوردان و کسانی که در معرض لامپ های خورشیدی قرار می گیرند دیده میشود .
علائم بالینی:
6-10 ساعت بعد از تشعشع ، بیماری با علائم شامل اشک ریزش ، ترس از نور و احساس شدید جسم خارجی در چشم تظاهر می یابد که اغلب دو طرفه است .بینایی فرد اکثرا طبیعی است.
درمان :
- 1)بستن چشم ها برای 24 ساعت
- 2)قطره سیکلوپلژیک کوتاه اثر مثل تروپیکامید یا سیکلوپنتولات جهت کاهش درد
- 3)آنتی بیوتیک موضعی جهت جلوگیری از عفونت
توجه: بی حس کننده های موضعی فقط هنگام معاینه تجویز میشوند نه به صورت درازمدت چرا که موجب تاخیر در ترمیم اپیتلیوم قرنیه میشوند.
توجه: تماشای خورشید (مثلا هنگام خورشید گرفتگی ) بدون فیلتر محافظ می تواند سبب سوختگی شدید ماکولا و افت بینایی شود.
منبع: کتاب ABC چشم پزشکی
