منظور از بی اختیاری ادرار (urinary incontinence) خروج ادرار به صورت غیر ارادی از مثانه است که در موقعیت های اجتماعی مختلف می تواند باعث شرمندگی فرد شود. عواملی که باعث افزایش احتمال وقوع بی اختیاری می شوند عبارت اند از:
- بارداری و زایمان واژینال
- چاقی
- سابقه ی فامیلی مثبت در مورد بی اختیاری ادرار
- افزایش سن: اگر چه بی اختیاری ادرار یک عارضه اجتناب ناپذیر ناشی از افزایش سن نیست.
انواع مختلف بی اختیاری ادرار
بی اختیاری استرسی: وقتی مثانه تحت فشار قرار می گیرد نشت ادرار رخ می دهد. افراد با این نوع از بی اختیاری در زمان سرفه کردن، عطسه کردن، خندیدن یا هنگام زورزدن ممکن است چند قطره خروج ادرار را تجربه کنند. بی اختیاری استرسی معمولا در نتیجه ی ضعف یا آسیب دیدن عضلاتی که جلوی دفع ادرار را می گیرند نظیر عضلات کف لگن و اسفنکتر پیشابراه رخ می دهد. این حالت می تواند در خانم هایی که زایمان های متعدد داشته اند به علت ضعف عضلات کف لگن، یا مردانی که تحت عمل جراحی پروستاتکتومی (خروج پروستات) قرار گرفته اند رخ دهد.
بی اختیاری اورژانسی: در این حالت ادرار زمانی نشت می کند که فرد به صورت ناگهانی احساس فوریت در دفع ادرار می کند. در واقع به علت فعالیت بیش از حد عضله ی دترسور مثانه که کنترل مثانه برای دفع ادرار را برعهده دارد رخ می دهد. این حالت می تواند در موارد زیر دیده شود:
- التهاب مثانه یا سیستیت: از علائم این بیماری سوزش ادرار، تکرر ادرار و فوریت در دفع ادرار است.
- سنگ های مجاری ادرای: ممکن است در این حالت بیمار وجود خون در ادرار را گزارش کند.
- پروستاتکتومی (عمل جراحی خروج پروستات)
- رادیوتراپی لگن: برای مثال در افرادی که مبتلا به سرطان ارگان های داخل لگنی بوده اند.
- نفریت بینابینی: که نوعی بیماری التهابی کلیه است.
- وجود تومورها
- توبرکولوسیستیت
بی اختیاری افزایش جریان ادرار (احتباس ادراری مزمن): این نوع از بی اختیاری زمانی رخ می دهد که فرد قادر به تخلیه ی کامل مثانه در زمان ادرار کردن نیست؛ در نتیجه نشت ادرار به صورت مکرر رخ می دهد. این وضعیت در موارد زیر رخ می دهد:
- آسیب به ساختارهای عصبی (ضایعات نورون محرکه ی تحتانی): به عنوان مثال می توان افراد دیابتی را ذکر کرد که بعد از مدتی شاید دچار نوروپاتی شوند و به این علت دچار بی اختیاری شوند. همچنین وارد شدن صدمه به مرکز ناحیه خاجی (ساکروم) و ساختار های عصبی مرتبط با این ناحیه از دیگر علل به شمار می روند.
- انسداد جریان خروجی ادرار به صورت مزمن: برای مثال در مردان با بزرگی پروستات
بی اختیاری مرتبط با مسائل نورولوژیک (ضایعات نورون های محرکه ی فوقانی):
- صدمه به نخاع به ویژه در بالای ساکروم
- سکته ی مغزی
- بیماری مولتیپل اسکلروزیس (MS)
- ضایعت دیسک ها
- تومورهای نخاعی
بی اختیاری ناشی از اختلالات ساختاری:
- مثانه ی اکتوپیک: این حالت در زمان تولد به صورت نقصی در جدار شکم در بخش تحتانی مشهود است.
- حالب اکتوپیک: امکان دارد به صورت نابه جا حالب دارای منفذ در ناحیه ی واژن باشد و ادرار به شکل قطره قطره از واژن خارج شود.
- وجود فیستول از مثانه به واژن مثلا به دنبال رادیوتراپی یا جراحی در ناحیه ی لگن
- وجود فیستول از حالب به واژن حالتی نادراست اما می تواند به علت وجود سنگ در ناحیه ی حالب رخ دهد.
سایر علل: مانند شب ادراری
اگر هر کدام از انواع بی اختیاری های ادراری را دارید با پزشک خود مشورت کنید. بدون خجالت با او در مورد این قضیه صحبت کنید تا شما را راهنمایی کند.
