در خانمهايي كه «قصد باردارشدن دارند»، موارد زير توصيه ميشود:
1ـ شروع مصرف اسيدفوليك روزانه
2ـ انجام پاپ اسمير در صورتيكه در 1 سال گذشته انجام نشده است.
3ـ ماموگرافي در سن 35 سال يا بيشتر
آزمايشات ضروري در «ويزيت اول بارداري» عبارتند از:
(Hb ، Hct و Plt) شامل CBCdiff -1
U/A و U/C -3 Rh و ABO خوني گروه- 2
(سيفليس (VDRL -5 (B هپاتيت (HBsAg -4
6 -بررسي تيتر Ab عليه روبلا (سرخجه) و واريسلا (آبله مرغان)
7 -تست كومبس غيرمستقيم در مادران Rh منفي
نكته:1 -بررسی روتین از نظر عفونتهای «بدون علامت» زیر در بارداری توصیه میشود:
١ـ هپاتیتB) HbsAg (٢ـ سیفلیس (VDRL (٣ـ ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV(
2 -توصیه میشود قبل از حاملگی (پیش از بارداری)، وضـعیت ایمنـی از نظـر «هپاتیـتB + روبـلا
(سرخجه) + واریسلا (آبله مرغان)» چک شود و در صـورت عـدم وجـود ایمنـی در مـادری کـه قـصد
حامله شدن دارد، «واکسیناسیون» علیه آنها توصیه میشود.
3 -تزریق واکسن هپاتیتB در بارداری «مجاز» استواگر خا˹ی بدون اطلاع از حاملگی خود،دوز ّ اول
واکسن هپاتیت رادریافت˹وده، ادامهواکسیناسیون هپاتیت«طبق برنامهکشوری» توصیهمیشود.
4 -مصرف واکسنهای زنده ضعیف شده مانند سرخـک و سرخجـهواوریـون(MMR (وواریـسلا و
تب زرددر بارداری «ممنوع» است وتجویزواکسن آنفلونزادر خانمهای باردار «مجاز» است.
5 -بیشترین میزان هورمون گنادوتروپین جفتی ( HCG ( سرم مادردر«اواخر سه ماهه اول» است.
بررسيهاي زير در «تمام ويزيتهاي بارداري» انجام ميشود:
1ـ اندازهگيري فشار خون(BP)
2ـ اندازه گيري وزن(W)
3ـ ديپ استيك ادرار (نه كشت ادرار)
ميزان «نياز به كالري» در طي بارداري طبيعي تك قلو:
300 كيلوكالري به نياز كالريك روزانه ( day / 35kcal ( افزوده ميشود.
ميزان «كل نياز آهن» در طي بارداري يك قلوي طبيعي:
1000mg است كه 500mg آن صرف خونسازي در مـادر، 300mg صـرف تـأمين
نيازهاي جنين ميشود و 200mg نيز جبران خونريزي زايماني است.
نكته: در طی کـل دوره بـارداری نیـاز بـه «١٠٠٠mg آهـن» اسـت، کـه بـه طـور متوسـط (میـانگین)
آهن المنتال مصرف کند که معادل «روزانه ١ قرص آهن ٣٠٠mg «است. «٥mg/٣ روزانه» میباشد؛ برای تأمین این میزان آهـن، خـانم بـاردار بایـد روزانـه ٦٠mg تـا ٣٠
حداقل نياز روزانه «اسيدفوليك» در طي بارداري:
4mg/0 يا 400g است و معمولاً اسيد فوليك با دوز 1mg يا 8/0 روزانـه از «1 مـاه
قبل از بارداري تا انتهاي بارداري» توصيه ميشود.
نكته: در صورت سابقهی نقـص لولـه عـصبی (Acculta Bifida Spina (در فرزنـد قبلـی یـک خـانم
باردار، تجویز اسید فولیک با «دوز day / 4mg « توصیه مـی شـود و همچنـین در مبتلایـان بـه
صرع و دیابت از «دوزday / 4mg 1 «استفاده میشود.
ميزان نياز روزانه «كلسيم (Ca «(در طي بارداري:
در طيبارداري «1200تا1500ميليگرم»و در طيشيردهي «2000ميليگرم (مقداريبيشتر
از بارداري)» است.
تجويز «مكمل روي (Zn «(در طي بارداري در موارد زير توصيه ميشود:
1ـ دوقلويي
2ـ خانمهاي داراي رژيم گياهخواري مطلق ( Fe , Zn , B12 )
3ـ همزمان با درمان آنمي فقر آهن
دریافت میکنند: نكته: مادران باردار دارای «رژیم گیاهخواری مطلق» در طول بارداری، ویتامینها و مینرالهای زیـر رادریافت می کنند:۱_ویتامین کوبالامین(B12) ٢ـ آهن (Fe) ٣ـ روی (zn)
تهوع و استفراغ بارداري:
در هفته 6 تا 8) حدود 50 روزگي) شروع و در هفته 12 تا 14) حدود 100 روزگـي) بـه
حداكثر(Max (خود ميرسد و حدود هفته 20 تا 22) حدود 150 روزگي) برطرف ميشود.
غربالگري از نظر «ديابت بارداري»:
در هفته 24 تا 28 حاملگي انجام ميشود كه نياز به ناشتا بودن ندارد، به ايـن صـورت
كه تست يك ساعته (GCT (با 50 گرم گلوكز خوراكي انجـام مـي شـود، كـه اگـر جـواب
تست، كمتر از 130 باشد، نرمال است.
نكته:1 -اگر پاسخ GCT ١٣٠ تا ١٤٠ بود: مشکوک است و مـیتـوان «تـست GTT ٣ سـاعته بـا ١٠٠گرم گلوکز خوراکی» انجام داد.
2 -اگر پاسخ GCT بیشتر یا مساوی ١٤٠ بود: قدم بعدی (دوم) «تستGTT ٣ سـاعته بـا ١٠٠ گـرم
گلوکز خوراکی» است.
3 -در خانمهای پرخطر از نظر GDM ،مثل سابقهی دیابت ملیتـوس بـارداری (GDM (و ابـتلا بـه
سندرم تخمدان پلیکسیتیک (PCOS ،(اگر در پاسخ تست ١ سـاعتهGCT ،قنـد بیـشتر از ١٣٠ بـود،
قدم بعدی (دوم)، «تست GTT ٣ ساعته با ١٠٠ گرم گلوکز خوراکی» است.
كشت پرينه يا قسمت تحتاني واژن از نظر GBS) استرپتوكوك گروهB :(
به صورت روتين در تمام خانمهاي باردار در «هفتهي 35 تا 37 «توصيه ميشـود؛ و در
صورت مثبت بودن كشت GBS ،تجويز «پني سيلين كريستال هر 4 سـاعت طـي زايمـان»
توصيه ميشود.
نكته:1 -بررسی از نظر «استرپتوکوک گروه بتا (GBS «(برای «همه (ɱام) خانمهای بـاردار در هفتـه ٣٥ تا ٣٧ بارداری» توصیه میشود.
2 -در خانمهای پرخطر(ازنظربیماریهای جنسی) دراولین ویزیت پره ناتال بررسی ازنظر «کلامیـدیا +
گنوکوک» توصیه میشود؛ خانمهای پرخطرعبارتنداز:
الف) خانمهای با سن کمتر از ٢٥ سال + شواهد بیماری آمیزشی (مثل تبخال تناسـلی) یـا سـابقه
آن در گذشته
ب) شریک جنسی جدید در ٣ ماه گذشته
پ) شرکای جنسی متعدد
3 -واژینیت «تریکوموناسی بدون علامت» در بارداری نیاز به درمان «ندارد».
بررسي از نظر «واژينوز باكتريال» در بارداري در موارد زير انجام ميشود:
1ـ سابقه پره ترم ليبر (سابقه زايمان زودرس، مهمترين ريسك فاكتور واژينوز باكتريال است.)
2ـ خانمهاي علامتدار (مثل واژينيت علامتدار)
3ـ سركلاژ (دوختن) سرويكس
4 (اتساع(ديلاتاسيون) بيش از موعد سرويكس
نكته: زمان انجام غربالگری واژینوز باکتریال در بارداری، «سه ماهه ی دوم» است.
غربالگري «نقص لوله عصبي (NTD) :«
اندازهگيري MSAFP توصيه ميشود و بهترين زمان جهت اين بررسي، هفتـه 16 تـا 18 بارداري است.
بررسي «كاريوتيپ جنين»:
در خانمهايي كه در سن 35 سالگي يا بيشتر باردار شدهاند، توصـيه مـيشـود و جهـت آن در هفته 9 تا 12 بارداري، نمونه برداري از پرزهاي كوريوني (CVS) استفاده ميشود.
در خانمهاي Rh منفي كه «همسر (شوهر) آنها Rh مثبت» است:
بايستي در ابتداي بارداري، تست كومبس غيرمستقيم بررسي شود؛و در صـورت منفـي بـودن تست كومبس غيرمستقيم، بايستي مجدداً در هفته 26 بارداري، تست كومبس غيرمستقيم بررسي
گرديده درصورت منفي بودن مجدد آن، «آمپول روگام(در هفته28)تجويز ميشود.
كنتراانديكاسيون(ممنوعيت) «مقاربت (نزديكي) در بارداري» عبارتند از:
1ـ جفت سرراهي (پلاسنتا پرويا Previa Placenta)
2ـ پارگي زودرس پرده جنيني (PROM )
سندرم پاي بيقرار (Syndrome Leg Restless ):
در طي بارداري شايعتر است و گاهي كمبود آهن (Fe )علت آن است.
درد ليگامان گرد (Pain Ligament Round :
اغلب در سه ماهه دوم بارداري بروز ميكند؛ يكطرفه يا دوطرفه اسـت وبـه كـشاله ران نيـز ميكشد وبا حركت تشديد ميشود و در حالت Chest Kneeيا سجده كاهش مييابد.
مشكلات «دندان و لثه (پوسيدگي دندان و التهاب لثه)» در طي بارداري:
موجب زايمان زودرس (پره ترم ليبر) ميشود و بنابراين در خـانم هـاي بـاردار بايـستي درمان مناسب دندانها انجام شود.
«افزايش پروژسترون» در طي بارداري موجب اثرات يا عوارض زير ميشود:
1ـ ريفلاكس معده به مري (GERD )
2ـ يبوست
3ـ وازوديلاتاسيون عروق و افت فشار خون (هيپوتانسيون)
4ـ استاز صفراوي و افزايش ريسك تشكيل سنگ صفراوي
5ـ استاز ادراري و افزايش ريسك بروز پيلونفريت (نه تشكيل سنگ ادراري)
6ـ تحريك مركز تنفس و بروز آلكالوز تنفسي مزمن
منبع:کتاب مامایی و بیماریهای زنان تالیف دکتر جواد کرمعلی و دکتر فاطمه درخشانی
